MHURİYET HALK PARTİSİ KADIN KOLLARI’NIN 
TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN KABULÜNE İLİŞKİN 
BASIN AÇIKLAMASI DUZENLEDİ.

96 yıl önce bugün, Türk Medeni Kanunu Türkiye Büyük Millet 
Meclisi’nde kabul edildi. Başta ebedi liderimiz Gazi Mustafa Kemal 
Atatürk olmak üzere, eşitlik ve demokrasi mücadelesinde bize güç 
katan tüm devrimcileri sevgi, saygı ve şükranla anıyoruz.
Türk Medeni Kanunu’nun kabul edilmesi, kadının insan hakları
açısından dev bir adımdır. Bu yasa kadını ve erkeği yurttaşlık 
temelinde eşitlemiştir. Erkeğin çok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına 
ilişkin düzenlemeler kaldırılmış, tek eşle evlilik esası getirilmiştir. 
Kadınlara boşanma, mahkemede tanıklık yapma, eşit miras, velayet 
hakkı ve malları üzerinde tasarruf yapma hakkı tanınmıştır.
1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Medeni Kanunu ile
de aile hukuku kuralları günün değişen koşullarına uygun hale 
getirilmiştir. “Aile reisi kocadır” hükmü değiştirilmiş, evlilik 
birliğinde kadın ve erkeğe eşit söz hakkı tanınmıştır. “Evin seçimini 
kocanın yapacağı” hükmü değiştirilerek, eşlerin oturacakları evi 
birlikte seçmeleri hüküm altına alınmıştır. Evlilik birliğinin giderlerine 
yalnız malvarlığı ile değil emekleriyle de katılabilme olanağı
sağlanmıştır. Ayrıca evlilik sona erdiğinde evlilik sürecinde edinilen 
malların paylaşımında eşler arası eşitlik sağlanmıştır. 
AKP iktidarının kadın erkek eşitliğine inanmayan zihniyeti, her geçen 
gün kazanılmış haklarımızı aşındırdı. 2017 yılında “müftülere resmi 
nikâh yetkisi” tanındı. Böylece laik hukukun simgesi olan Medeni 
Kanunu’muzla sağlanan hukuk birliği göz ardı edildi. 2021 yılında ise 
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bir gece yarısı kararı ile kadının yaşam

akkını savunan İstanbul Sözleşmesi hukuksuz bir şekilde fesih edildi.

Şimdi de kadının nafaka hakkına göz dikildi.

Değerli Basın Mensupları,

Boşanma sonrasında taraflara üç çeşit nafaka hakkı tanınır. Bunlar;

tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakasıdır.

Tedbir nafakası; boşanma davasının açıldığı günden başlayarak dava

süresince gerekli görüldüğü hallerde verilen bir nafaka türüdür. Kadın

Dayanışma Vakfı’nın “Yoksulluk Nafakası” incelemelerine göre,

dava sürerken müşterek çocuklar için talep edilen tedbir nafakası

oranı sadece yüzde 44’tür. Eşler için talep edilen tedbir nafakası

oranı ise yüzde 46’dır.

İştirak nafakası, çocuğun velayetini alan eşe, çocuğun bakımı,

eğitimi ve korunması için ödenen nafakadır çünkü bu giderler anne ve

babanın ortak sorumluluğudur. Müşterek çocuklar için talep edilen

iştirak nafakasının oranı yüzde 61’dir.

Yoksulluk nafakası ise boşanma davasının bitip kesinleşmesinden

sonra ödenen bir nafaka türüdür. Boşanma yüzünden yoksulluğa

düşecek tarafa, geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında nafaka

bağlanır. Düzenlemede herhangi bir cinsiyet belirtilmemiştir. Daha

çok kadının lehine olmasının nedeni, boşanma sonrasında yoksullaşan

taraf daha çok kadınlardır. Bu tablo toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin

bir sonucudur.

Kaldı ki bu nafaka süresiz değildir. Alacaklının yeniden evlenmesi ya

da taraflardan birinin ölümü halinde ortadan kalkar. Buna ek olarak,

alacaklı tarafın bir başkasıyla fiilen evlenmiş gibi yaşaması, işe

girerek yoksulluğunun ortadan kalkması durumunda da mahkeme

kararıyla kaldırılabilir. Ayrıca, mali durumların değişmesi halinde

nafaka miktarının azalmasına karar verilebilir. Kadınlar tarafından

talep edilen yoksulluk nafakasının oranı yüzde 70’tir, çünkü

davalara taraf olan kadınların yüzde 45’inin herhangi bir geliri

yoktur.

Kadın Dayanışma Vakfı’nın 2019 yılında yaptığı bu çalışmaya göre,

mahkemeler, nafaka taleplerinin sadece yüzde 8’ini tam olarak kabul

etmiştir. Ayrıca nafaka meblağları da kamuoyuna yansıdığı gibi

milyonlar değildir. Kadınların sadece yüzde 2’si 2000 TL’nin üstünde

nafaka alırken yüzde 66’sı 500 TL’nin altında nafakaya mecbur

bırakılmaktadır. Şunu da hatırlatmakta fayda var: bağlanan nafakaların

yüzde 50,7’si hiç ödenmemektedir.

Ayrıca, bir gün evli kalıp ömür boyu nafaka ödediğini iddia eden

erkekleri TÜİK verileri bile yalanlıyor. 2020 yılında açıklanan TÜİK

verilerine göre, Türkiye’de boşanmaların sadece yüzde 2.2’si bir

yıldan az evlilikleri kapsıyor.

Değerli Basın Mensupları,

Şahsım hükümetinin yaptıkları bunlarla da bitmiyor. Aile Hukuku’nda

“zorunlu arabuluculuk” uygulaması getirilmeye çalışılıyor. Bu

düzenleme hayata geçirilirse; kadınlar açısından yeni mağduriyetler

yaratılacak. Örneğin, kadın şiddet uygulayan erkek ile aynı masada

uzlaşmaya zorlanacak.

AKP Hükümeti boşanmaları hızlandırarak, dava süresince yoksullaşan

tarafa ve çocuğa bağlanan tedbir nafakasını da ortadan kaldırmayı

planlıyor. Boşanma davası süresince aile konutunda kadın ve

çocukların yaşamasına karar verilebiliyordu. Oysa getirmeye

çalıştıkları yeni düzenlemede, kadın ve çocuklar birkaç ay içinde aile

konutundan çıkarılabilecek. Zaten ödenmeyen nafakalar için ister öde,

ister ödeme dönemi başlayacak.

Değerli Basın Mensupları,

Biz bu hakları büyük mücadeleler sonunda kazandık. Cumhuriyetimizi

kadın erkek beraber kurduk. Cumhuriyet Halk Partisi olarak diyoruz.

ki; eşit, demokratik, laik, sosyal hukuk devleti olan bir Türkiye’yi

yeniden hep birlikte inşa edeceğiz. Aydınlık bir gelecek tasarısıyla

kurulan Cumhuriyetimizin karartılmasına asla izin vermeyeceğiz.

Tüm kadınları ve eşitlikçi erkekleri Medeni Kanunumuza sahip

çıkmaya davet ediyoruz. Bugün bizimle dayanışma içerisinde olan

kadın platformlarını, dernekleri, duygu ve düşüncelerimizi paylaşan,

çoğaltan herkesi selamlıyoruz.

HEPİMİZ EŞİT, HEPİMİZ TOK, HEPİMİZ GÜVENDE,

HEPİMİZ ÖZGÜR OLUNCAYA DEK MÜCADELEMİZ

SÜRECEK!